“ပြည်တွင်းရေးမဟုတ်ဘဲ လူသားတစ်ရပ်လုံးရဲ့ အသက်အန္တရာယ်ကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ပြစ်မှုကျူးလွန်နေတာဖြစ်တယ် “
Saw Smith
ဧပြီ ၁ ၊ ၂၀၂၃ ။
လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှု၊ လေကြောင်းမှတိုက်ခိုက်မှုများအပါအဝင် ကရင်နီပြည်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်များကြောင့်အရပ်သားနှင့်စစ်ဘေးရှောင် ၄၄၇ ဦးအသက်ဆုံးရှုံးထားသည်ဟု လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့များထံမှ သိရသည်။
ကရင်နီပြည်နယ်အတွင်း၌ စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ လူ့အခွင့်အရေးအချိုးဖောက်ခံရမှုများနှင့်ပတ်သက်ပြီး လစဉ်အချက်အလက်များထုတ်ပြန်နေသည့် တိုးတက်သောကရင်နီပြည်သူ့အင်အားစု PKPF၏ဖော်ပြချက်အရအာဏာသိမ်းစ ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်မှ ၂၀၂၃ခုနှစ် ၊ မတ်လ ၃၁ ရက်အထိ အရပ်သား ပြည်သူသတ်ဖြတ်ခံရသူ ၃၁၃ ဦးနှင့်စစ်ရှောင် သေဆုံးသူ ၁၃၄ ဦးရှိပြီးဟုဆိုသည်။
ပြီးခဲ့သောမတ်လ၈ရက်မှစ၍ စစ်ကောင်စီက စစ်ကြောင်း ၁၂ ကြောင်း အင်အားနှစ်ထောင်ဝန်းကျင်ဖြင့် ထိုးစစ်ဆင်နေသည်။ ထို့ပြင် မြို့နယ်အသီးသီးရှိအထိုင်တပ်များမှ လက်နက်ကြီးများပစ်ခတ်မှုများ၊ လေကြောင်းမှတိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်နေသည်။
ထို့ကြောင့် စစ်ဘေးရှောင်များ ထွက်ပြေးရှောင်တိမ်းနေရသည်မှာ ဘေးလွတ်ရာမြေမရှိတော့ဟု စစ်ဘေးရှောင်များကိုကူညီပေးနေသည့် နွေဦးဂရုလေးများအဖွဲ့တာဝန်ခံက သံလွင်ခက်ကိုပြောသည်။
စစ်ကောင်စီ၏မြေပြင်၊ဝေဟင်ထိုးစစ်များနှင့်တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေမှုများကြောင့် ကရင်နီပြည်တွင် စစ်ဘေးရှောင်နှစ်သိန်းခွဲဝန်းကျင်အထိတိုးလာသည်။ စစ်ဘေးရှောင်များသည် လုံခြုံစိတ်ချရသည့်နေရာ၊ ဆေးဝါး၊အစားအသောက်နှင့် အမိုး၊အကာများ အရေးပေါ်လိုအပ်နေသည်ဟု ကရင်နီလူ့အခွင့်ရေးဒါရိုက်တာဦးဗညားကပြောသည်။
ကရင်နီစစ်ဘေးရှောင်များ အရေးပေါ်အကူအညီလိုအပ်သည့်အခြေအနေတွင် လေကြောင်းမှတိုက်မှုနှင့်နေ့စဥ်လက်နက်ကြီးများပစ်ခတ်မှုများကြောင့် လုံခြုံစိတ်ချရသည့်နေရာ မရှိတော့သဖြင့် နိုင်ငံတကာမှ စစ်ကောင်စီကိုထိရောက်သည့်အရေးယူမှုများ အမြန်ဆုံးလုပ်ရန်လိုအပ်နေပြီဟု ၎င်းကပြောသည်။
” ဒီမြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခင်းအကျဥ်းဟာ ပြည်တွင်းရေးတစ်ခုလိုပဲမမြင်ဖို့ လိုအပ်လာပါပြီ။ ပြည်တွင်းရေးမဟုတ်ဘဲလူသားတစ်ရပ်လုံးရဲ့ အသက်အန္တရာယ်ကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ပြစ်မှုကျူးလွန်နေတာ ဖြစ်တယ် ။ အဲ့ဒါကြောင့်လူသားတစ်ရပ်ကို မျက်လုံးနဲ့ကြည့်ပြီးတော့ စစ်ကောင်စီကို အမြန်ဆုံးချုပ်ငြိမ်းအောင် အရေးယူဖို့ ပိတ်ဆို့မှုတွေလုပ်ဖို့တောင်းဆိုချင်ပါတယ် “ဟု ဦးဗညားကပြောသည်။
လက်နက်ကြီးထိမှန်မှုနှင့်လေကြောင်းမှဗုံးကြဲမှုများကြောင့် ပြည်သူများမကြာခဏ ထိခိုက်သေဆုံးမှုများရှိနေသည့်ကရင်နီပြည်တွင် ပြီးခဲ့သော မတ်လ၌ အရပ်သားနှင့်စစ်ဘေးရှောင် ၈ဦးအသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ဘောလခဲမြို့နယ်တွင် သစ်လုပ်ငန်းလုပ်နေသော လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုဗုံးကြဲခံရ၍ အလုပ်သမား၃ ဦးသေဆုံးသည့်ဖြစ်စဥ်သည်ပြီးခဲ့သောမတ်လတွင် ကရင်နီပြည်၌ သေဆုံးမှုနှင့်ထိခိုက်မှုအများဆုံးဖြစ်ရပ်ဖြစ်သည်။
ပြီးခဲ့သော မတ်လအတွင်း၌ ကရင်နီပြည်နယ်တွင် စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ၁၁၃ ကြိမ်အထိပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု တိုးတက်သောကရင်နီပြည်သူ့အင်အားစု PKPFက ဖော်ပြထားသည်။
” Save Zone တို့ No Fly Zone တို့ကတော့အမြဲတမ်းတောင်းဆိုနေကြဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့်အခုချိန်ထိအရာမရောက်ဘူး။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံတကာက လုပ်နိုင်တာကိုတောင်းဆိုချင်တာက လေယာဥ်ဆီတင်ပို့မှုကို တားမြစ် ဖို့လိုတယ်။ ရောင်းချနေတဲ့ကုမ္ပဏီတွေကို ပိတ်ဆို့၊ ဒဏ်ခတ်ဖို့အရေးကြီးတယ် “ဟု ဦးဗညားကပြောသည်။
ကရင်နီပြည်တွင် အရပ်သားပြည်သူများ အသက်ဆုံးရှုံးနေရမှုများအတွက် နိုင်ငံတကာမှ ကူညီမှုများကိုမရရှိသည့်အပြင် စစ်ဘေးရှောင်များ အရေးပေါ်လိုအပ်နေသည့် အခြေခံ ပစ္စည်းများအတွက်ကိုပင် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများထံမှ ထောက်ပံ့မှုများကို မရရှိသေးပေ။
ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဥ် WFPမှ ထောက်ပံ့မှုများကို စစ်ကောင်စီက ထိန်းချုပ်ထားသည့်အတွက် ကရင်နီပြည်၌လွိုင်ကော်မြို့ပေါ်ရှိစစ်ရှောင်ဦးရေ ရာဂဏန်းမျှသာ အကူအညီရရှိနေသည်ဟု ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။
” ကလော နဲ့အောင်ပန်းကြားမှာ WFP တံဆိပ်နဲ့တွဲကား ၁၀ စီးရပ်ထားပါတယ်။ တွဲကားတစ်စီးကို ဆန်အိတ် ၇၂၀တင်ဆောင်နိုင်ပါတယ် ။ ကလောနဲ့ အောင်ပန်းကြားမှာ လွိုင်ကော်လမ်းခွဲဂိတ်ရှိပါတယ်။အဲ့ဂိတ်က ပင်လောင်းမှာဆန်ဆိုင်ဖွင့်ထားတဲ့လူတောင် ဆန်သယ်ယူခွင့်မပေးပါဘူး “ဟု ဒေသခံကားသမားတစ်ဦးက သံလွင်ခက်ကိုပြောသည်။
ကရင်နီပြည်နယ်အတွင်းသို့ ကုန်စည်များစီးဆင်းရာ အဓိကလမ်းကြောင်းများကို စစ်ကောင်စီနှင့် PNOတို့က ဂိတ်များချ၍ စစ်ဆေးမှုများ၊ ကန့်သတ်ပိတ်ဆို့မှုများကိုပြုလုပ်နေသည်။ ဆန်အိတ်ကိုအရေအတွက်အနည်းငယ်သာသယ်ခွင့်ပေးပြီး တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်၃၀၀၀ ပေးရသည်ဟု ၎င်းကပြောသည်။
ပြည်တွင်း၌ စစ်ကောင်စီက လမ်းကြောင်းများကို ပိတ်ဆို့ထားသည့်အပြင် မြန်မာ–ထိုင်းနယ်စပ်တို့မှ ရိက္ခာများသယ်ယူရန်အတွက် ထိုင်းဘက်ကလည်း ပိတ်ပင်မှုများရှိနေသောကြောင့် ကရင်နီပြည်နယ်အတွင်းရှိ စစ်ဘေးရှောင်များအတွက် ရိက္ခာသယ်ယူရေးအတွက်ပင် အခက်အခဲဖြစ်နေသည်ဟု ကူညီပေးနေသူများထံမှသိရသည်။
ကရင်နီပြည်နယ်အတွင်း၌ အရပ်သားနှင့်စစ်ရှောင်များအသက်ဆုံးရှုံးနေမှုများတွင် အစားအသောက်ချို့တဲ့မှုနှင့်ဆေးဝါးရှားပါး၍ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုမပေးနိုင်သည့်အခြေအနေတို့ကြောင့် သေဆုံးသူများလည်းရှိနေသည်ဟု PKPFမှ တာဝန်ရှသူတစ်ဦးက သံလွင်ခက်ကိုပြောဆိုထားသည်။
ပုံစာ–ပြီးခဲ့သည့်မတ်လတွင် စစ်ကောင်စီလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဒီးမော့ဆိုအရှေ့ခြမ်းရှိ နေအိမ်များမီးလောင်ပျက်စီးမှု။
