မလေးရှားနိုင်ငံတွင် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအပြင် UNHCR ၌ ဒုက္ခသည်အဖြစ် မှတ်ပုံတင်ထားသူများကိုပါ မလေးရှားလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာန အာဏာပိုင်များက ရိုက်နှက်ခြင်းနှင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ ကျူးလွန်နေသည်ဟု Fortify Right အဖွဲ့မှ ဇွန်လ ၁၈ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
၂၀၂၅ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် ချုပ်နှောင်ခံခဲ့ရသည့် UNHCR တွင် မှတ်ပုံတင်ထားသော အသက် ၅၈ နှစ်အရွယ် ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် ဆိုင်ဖူက ၎င်းဖမ်းဆီးခံထားရစဉ် နှိပ်စက်ခံရမှုများနှင့် ပတ်သက်၍ “လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးအရာရှိတွေက ဖမ်းဆီးခံရသူတွေကို အပြစ်ပေးမှုမျိုးစုံနဲ့ နှိပ်စက်ပါတယ်။
ထိုင်ထ အကြိမ်ရေ တစ်ရာအထိ လုပ်ခိုင်းတာတွေလည်း ကြုံခဲ့ရပါတယ်။ အတွင်းခံပါ မချန်ထားဘဲ အဝတ်အစားတွေ အကုန်လုံးကို ချွတ်ခိုင်းတာတွေလည်း ကြုံခဲ့ရပါတယ်”ဟု Fortify Rights အဖွဲ့နှင့် တွေ့ဆုံစဉ် ဖွင့်ဟချက်ကို ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
ထို့အပြင် UNHCR တွင် မှတ်ပုံတင်ထားသော အသက် ၃၄ နှစ်အရွယ် ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသား ရာဇီရာဆိုသူသည်လည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီတွင် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး ရဲစခန်းတွင် ချုပ်နှောင်ခံထားရစဉ် ရဲသားများမှ ရိုက်ထားခြင်းကြောင့် မျက်နှာများ ရောင်ရမ်းကာ နှာခေါင်းနှင့် ပါးစပ်တွင်လည်း သွေးများ ထွက်နေသည်ကို ၎င်း၏ အမျိုးသမီးက ရဲစခန်းတွင် သွားရောက်တွေ့စဉ် မြင်တွေခဲ့ရသည်ဟု Fortify Rights အဖွဲ့၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
ထိုကြောင့် မလေးရှားအာဏာပိုင်များအနေဖြင့် ဖမ်းဆီးထားသူများအား လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို ရပ်တန့်ပေးရန်နှင့် မိခင်နိုင်ငံမှ ဒုက္ခများကြောင့် ထွက်ပြေးလာသူများအား တရားဝင်ဒုက္ခသည်များအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရန် Fortify Right အဖွဲ့မှ အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် တောင်းဆိုထားသည်။
မလေးရှားနိုင်ငံသည် ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာမဟာမင်းကြီးရုံး UNHCR ၏ လုပ်ငန်းစဉ်များအား တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုထားသော်လည်း လက်တွေ့တွင် UNHCR ကတ်ကိုင်ဆောင်သူများအား ဖမ်းဆီးနေခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ “အစိုးရအနေနဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေရဲ့ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းတဲ့အခါ ဝင်ရောက်စီးနင်းမှုတွေကို အဆုံးသတ်ရမယ်။ ဒုက္ခသည်တွေ အပေါ် အကြမ်းဖက်တာနဲ့ အရှက်ရအောင် လုပ်ဆောင်တာတွေက ဥပဒေနဲ့ မညီသလို လူသားဆန်မှုကင်းမဲ့တဲ့ လုပ်ရပ်တွေဖြစ်ပါတယ်” ဟု Fortify Rights မှ လူ့အခွင့်အရေးကျွမ်းကျင်သူ Yap Lay Sheng ၏ ပြောဆိုချက်အား ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
မလေးရှားအာဏာပိုင်များက ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီမှ မေ ၁၃ ရက်အထိ မြန်မာနိုင်ငံသား ၃၄၂၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး ယခုနှစ် ပထမလေးလအတွင်း တစ်လလျှင် ပျှမ်းမျှ မြန်မာနိုင်ငံသား ၇၈၀၀ ခန့်ကို ဖမ်းဆီးထားသည်ဟု သိရသည်။
လက်ရှိ တစ်လအတွင်း ဖမ်းဆီးထားသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အရေအတွက်နှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ဖမ်းဆီးခဲ့သည့် အရေအတွက်အား နှိုင်းယှဉ်ပါက သုံးဆခန့် မြင့်မားနေသည်ဟု အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် တစ်လလျှင် ပျမ်းမျှ မြန်မာနိုင်ငံသား ၂၃၀၀ ခန့်အား အာဏာပိုင်များဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် တစ်လလျှင် ပျှမ်းမျှ ၃၉၀၀ ခန့်အထိ ဖမ်းဆီးခဲ့သည်ဟု အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်အရသိရသည်။
ထိုသို့ မလေးရှားအာဏာပိုင်များ၏ ရှောင်တခင်စစ်ဆေးမှုကြောင့် ဖမ်းဆီးခံရသူများထဲတွင် ရခိုင်လူမျိုး၊ ဗမာလူမျိုး၊ မွန်လူမျိုး၊ ကချင်လူမျိုးနှင့် ရိုဟင်ဂျာများပါဝင်သည်ဟု သိရသည်။
မလေးရှားအစိုးရသည် တရားမဝင်ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား နေရပ်ပြန်ပို့ရေးအစီအစဉ်ကို ၂၀၂၄ မတ်လကုန်ပိုင်းမှ စတင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၅၊ မေ ၁၇ ရက်တွင် အဆိုပါ အစီအစဉ်အား ထပ်မံသက်တမ်းတိုးထားသည်။