ခင်သရဖီဦး
ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ လွတ်မြောက်နယ်မြေများတွင် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များနှင့် မွေးကင်းစ ကလေးငယ်များ လိုအပ်သည့် ကာကွယ်ဆေး မရရှိသည့်အတွက် မထိုးနိုင်သေးဟု သိရသည်။
၂၀၂၃ နိုဝင်ဘာလ တိုက်ပွဲများ စတင်ကတည်းက ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသည်မှာ တစ်နှစ်ကျော်ခန့် ရှိနေပြီဖြစ်ကာ စိုးရိမ်နေရသည်ဟုလည်း ပေါက်တောမြို့နယ်မှ အသက် ၂၉ နှစ်အရွယ် ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ဆိုသည်။
“ကျမမှာက အခု ဒုတိယ ကိုယ်ဝန်လွယ်ထားတာပါ။ နောက် နှစ်ပတ်လောက်ဆို မွေးတော့မယ်ထင်တယ်။ ကာကွယ်ဆေးကလည်း အရင်ကလို လာထိုးပေးတာတွေ မရှိတော့ဘူး။ မြောက်ဦးတို့ဘက်ကို သွားဖို့အတွက် ငွေကလည်း မရှိဘူး။ ပထမတစ်ယောက်ကဆို ရွာက ဆရာမနဲ့ ပြတယ်။ သူက လိုအပ်တာတွေ လုပ်ပေးတယ်။ အခုကလည်း ဆရာမလည်း မရှိဘူး။ ဆေးမထိုးရတဲ့အပေါ်မှာတော့ စိုးရိမ်တယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များအနေဖြင့် ကိုယ်ဝန်မဆောင်မီ ပါးချိတ်ရောင်၊ ဝက်သက်၊ ဂျိုက်သိုးရောဂါ ကာကွယ်ဆေးများအား ထိုးသင့်ပြီး ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်တွင် ဆုံဆို့၊ ကြက်ညှာ၊ မေးခိုင်ကာကွယ်ဆေးများကို ထိုးသင့်သည်။ အနည်းဆုံး ကိုယ်ဝန် ၂၇ ပတ်မှ ၃၆ ပတ်အတွင်း ထိုးရမည်ဖြစ်ပြီး မေးခိုင်ကာကွယ်ဆေးကို မဖြစ်မနေ ထိုးထားရမည်ဖြစ်သည်။
ထို့အပြင် မွေးကင်းစကလေးငယ်များအားလည်း မွေးပြီး ၁၄ ရက်အတွင်း ပြင်းထန်တီဘီကာကွယ်ဆေး၊ အသည်းရောင်အသားဝါဘီကာကွယ်ဆေးများကို ထိုးပေးရမည်ဖြစ်ပြီး နှစ်လအရွယ်မှ ခြောက်လအရွယ်တွင် ငါးမျိုးစပ် ကာကွယ်ဆေး၊ပိုလီယို ကာကွယ်ဆေး၊ ပြင်းထန်အဆုတ်ရောင် ရောဂါပိုး ကာကွယ်ဆေး၊ ခုနစ်လအရွယ်တွင် တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေး၊ ကိုးလအရွယ်တွင် ဂျပန်ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ၊ ဝက်သက်၊ ပသိရောင်၊ ဂျာမန်ဝက်သက်ရောဂါနှင့် တစ်နှစ်အရွယ်တွင် ရေကျောက်ကာကွယ်ဆေးစသည့်ဖြင့် တစ်နှစ်ကမှ ငါးနှစ်အထိ လိုအပ်သည့် ကာကွယ်ဆေးများအား ထိုးပေးရန် လိုအပ်သည်။
အဆိုပါကာကွယ်ဆေးများကို ယခင်က ပုံမှန်အားဖြင့် ဗဟို အစိုးရ၏ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနမှ ဖြန့်ချိနေပေးသည့်အတွက် ပြင်ပ ဆေးခန်းများတွင် မဝယ်ယူနိုင်ပေ။
လက်ရှိတွင် အာရက္ခတပ်တော် (AA) ထိန်းချုပ်နယ်မြေများ၌ ၎င်းဆေးဝါးများအား မရရှိနိုင်ဖြစ်နေသည်ဟု လွတ်မြောက်နယ်မြေ မြို့နယ်တစ်ခုတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည့် အသက် ၃၆ နှစ်အရွယ် ဆရာဝန်တစ်ဦးက ဆိုသည်။
”အဓိက အဲဒီဆေးတွေက အပြင်က ဝယ်လို့ရတဲ့ ဆေးတွေ မဟုတ်ဘူး။ ရန်ကုန်တို့ဘက်ကနေ ဒီရခိုင်ဘက်တွေကို ခွဲတန်းချပြီး ရောက်လာတဲ့ ဆေးဝါးတွေ ဖြစ်တယ်။ အခုက အဲဒါတွေ မရတာ နှစ်နဲ့ချီပြီး ရှိနေပြီ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
အာရက္ခတပ်တော်အနေဖြင့် အိန္ဒိယ သို့မဟုတ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်မှ ယင်းဆေးဝါးများအား သယ်ယူနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေသညိဟုလည်း အာရက္ခတပ်တော်နှင့် နီးစပ်သူများထံမှ သိရသည်။
ကာကွယ်ဆေးများအား လိုအပ်သည့်အချိန်တွင် သတ်မှတ်ထားသည့် အသက်အပိုင်းအခြားအလိုက် သေချာ ဂရုတစိုက် ထိုးပေးမှသာ ကိုယ်ခန္ဓာကြံခိုင်မှုရှိပြီး အဖျားရောဂါများနှင့် ကျန်သည့် ရောဂါများ ဖြစ်ပွားမှုများကိုလည်း ကာကွယ်နိုင်မည်ဟု ကျန်းမာရေးပညာရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။
သို့သော် ရခိုင်တွင် လမ်းခရီးအခက်အခဲများကြောင့် သာမန်ရောဂါများအတွက်ပင် ဆေးဝါးဝယ်ယူမှုရန် ရှားပါးမှုများ ရှိနေသည်ဟုလည်း မြေပုံတွင် ဆေးရောင်းနေသည့် အသက် ၄၀ အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ဆိုသည်။
“အခု မိုးတွင်းပိုင်းဆိုတော့ ပိုဆိုးတယ်။ လမ်းခရီးမဖြောင့်ရင် ဆေးတွေ တစ်ခါတလေ အကုန်လုံး ပြတ်သွားတာရှိတယ်။ ဆေးတွေကလည်း တစ်ခါနဲ့ တစ်ခါ မတူဘူး။ ရောင်းချရတာက အဆင်မပြေတာတွေ များတာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ရခိုင်တွင် အာရက္ခတပ်တော်၏ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနမှာ အနည်းငယ် လည်ပတ်နေမှု ရှိသော်လည်း ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးငယ်များအတွက် ကာကွယ်ဆေး ကိစ္စအား ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခြင်းမရှိသေးပေ။
တစ်ဖက်တွင်လည်း ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာန လည်ပတ်နိုင်ရန်အတွက် ယခင်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများနှင့် ကြီးကြပ်သင်တန်းသားများကို ဆက်တိုက်ခေါ်ယူမှုများ လုပ်နေရသည်။
